Trong thực tế, việc người dân yêu cầu Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận việc ô nhiễm môi trường là điều hiển nhiên và cần thiết. Vấn nạn ô nhiễm môi trường từ trước đến nay luôn là vấn đề đáng quan tâm của toàn xã hội.
Tuy nhiên, các tranh chấp và yêu cầu đòi bồi thường đối với các vụ việc này rất khó khăn và luôn kéo dài đối với người đi khởi kiện hành vi gây ô nhiễm môi trường. Bởi lẽ, việc chứng minh có hành vi gây ô nhiễm, mức độ gây ô nhiễm, thiệt hại như thế nào và mức đòi bồi thường ra sao là bài toán khó? Trước đây, việc đưa ra các bằng chứng và con số chính xác về các vấn đề ô nhiễm môi trường đều phải thông qua các cơ quan có chuyên môn. Và không phải trong mọi trường hợp, các cơ quan này đều có thể tiếp nhận và xử lý công việc của mình. Mặt khác, việc đo đạc, khảo sát để đưa ra các thông số chứng minh mức độ ô nhiễm cũng cần tiến hành theo một quy trình nhất định nhẳm đảm bảo tính khách quan, tạo chứng cứ đủ mạnh trình lên cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp.
Kể từ khi Nghị định số 08/2020/NĐ-CP ngày 08 tháng 01 năm 2020 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại ra đời cho phép thẩm quyền lập vi bằng xác lập chứng cứ là một công cụ hữu hiệu giải quyết tất cả các vấn đề trên. Khi có vụ việc ô nhiễm môi trường xảy ra, để tạo chứng cứ xác thực trong vụ tranh chấp, các bên cần yêu cầu Thừa phát lại hỗ trợ lập vi bằng ghi nhận mức độ ô nhiễm. Vi bằng Thừa phát lại được lập theo một trình tự nhất định có quay phim, chụp hình toàn bộ quá trình lập vi bằng. Vi bằng được đăng ký tại Sở Tư pháp trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày lập nên có giá trị chứng cứ cao.
Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh rằng, vi bằng ghi nhận tình trạng ô nhiễm là một dạng vi bằng khó và có thể nói là từ trước đến nay rất ít vi bằng dạng này đã được lập vì nó liên quan nhiều đến yếu tố chuyên môn như một quy chuẩn, trình tự thống nhất, logic và khoa học để từ đó đưa ra phương án và quy trình lập vi bằng phù hợp và xuyên suốt quá trình lập vi bằng đồng thời có thể phối hợp với các cơ quan chuyên môn trong lĩnh vực môi trường để cùng tham gia đo đạc nhằm giúp vi bằng do Thừa phát lại lập có giá trị chứng cứ đủ mạnh trước cơ quan có thẩm quyền khi giải quyết tranh chấp.
Một số loại vi bằng ghi nhận mức độ ô nhiễm môi trường như ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn....
