Xác minh điều kiện thi hành án là một thủ tục rất quan trọng, không thể thiếu trong quá trình tổ chức thi hành án, là cơ sở pháp lý để Chấp hành viên đề ra biện pháp thi hành án phù hợp đối với từng vụ việc. Tuy nhiên, khi áp dụng qui định về xác minh điều kiện thi hành án vào thực tiễn cũng phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, dẫn đến góp phần làm tăng thêm án tồn đọng, mà chưa có biện pháp khắc phục.
Xác minh điều kiện thi hành án tại Cơ quan thi hành án
Bản án tuy đã có hiệu lực Pháp luật để Thi hành án, nhưng nếu việc Xác minh điều kiện Thi hành án không đạt kết quả (dù với lí do đương sự thật sự không có điều kiện thi hành án, có điều kiện thi hành án nhưng dùng những thủ đoạn đối phó để không tự nguyện Thi hành án) dẫn đến việc bán án không được thi hành, thi hành không trọn vẹn, việc thi hành kéo dài,… đều dẫn đến hậu quả là quyền lợi của người được thi hành án không được đảm bảo, án tồn đọng, tỉ lệ vụ việc Thi hành án thấp. Nói cách khác, bản án có giá trị trên giấy nhưng không thực hiện được trọn vẹn, gây thiệt hại cho người được Thi hành án và tình trạng nhởn nhơ, coi thường Pháp luật của người có nghĩa vụ Thi hành án
Theo quy định của Pháp luật hiện hành, Cơ quan Thi hành án có trách nhiệm tiếp nhận và thụ lý hồ sơ Thi hành án. Tiếp theo đó nếu người phải Thi hành án không tự nguyện Thi hành án thì Cơ quan Thi hành án phải xác minh điều kiện Thi hành án để:
- Trong trường hợp người phải Thi hành án có đủ điều kiện Thi hành án, Cơ quan Thi hành án ra Quyết định cưỡng chế Thi hành án.
- Trong trường hợp người phải Thi hành án không có điều kiện Thi hành án, Cơ quan Thi hành án Dân sự phải ra Quyết định “Trả lại đơn yêu cầu Thi hành án” cho đến khi người phải Thi hành án có điều kiện Thi hành án.
Việc Cơ quan Thi hành án chỉ tiến hành xác minh điều kiện Thi hành án đã thụ lý Thi hành án, đã triệu tập Đương sự phải Thi hành án để thuyết phục, hòa giải Đương sự tự nguyện Thi hành án không thành, dẫn đến tình trạng người phải Thi hành án có điều kiện sẽ tẩu tán tài sản, che dấu thông tin về tài sản, dùng nhiều thủ đoạn để đối phó nhằm chây ì, dây dưa, kéo dài việc Thi hành án, thậm chí dẫn đến tình trạng không còn điều kiện để Cơ quan Thi hành án tổ chức Thi hành án.
Xác minh điều kiện thi hành án của Văn phòng Thừa phát lại
Khác với Cơ quan Thi hành án Dân sự, Thừa Phát Lại có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn xác minh điều kiện Thi hành án ngay cả khi Cơ quan Thi hành án Dân sự chưa tiếp nhận và thụ lý hồ sơ Thi hành án theo yêu cầu của người được Thi hành án.
Việc xác minh Điều kiện Thi hành án Dân sự được tiến hành nhưng người phải Thi hành án không biết, để dùng thù đoạn đối phó, tẩu tán tài sản
- Thừa Phát Lại làm việc theo Hợp đồng Dịch vụ. Do đó, Thừa Phát Lại áp dụng mọi biện pháp để Xác minh điều kiện Thi hành án mà không phải chịu bất cứ sự tác động từ cá nhân, cơ quan, tổ chức nào.
- Khi có kết quả Xác minh điều kiện Thi hành án, lúc này người được Thi hành án mới làm Đơn yêu cầu Cơ quan Thi hành án thụ lý hồ sơ, kèm theo đơn là Kết quả Xác minh Thi hành án; Cơ quan Thi hành án có thể thụ lý và tiến hành ngay các biện pháp ngăn chặn hoặc sớm Tổ chức Thi hành án.
- Trong trường hợp sau khi Xác minh với Kết quả người phải Thi hành án không đủ điều kiện Thi hành án, thì người được Thi hành án không làm Đơn yêu cầu Thi hành án gửi tới Cơ quan Thi hành án nữa. Điều đó góp phần giảm thiểu thời gian, công sức thụ lý, xác minh của Cơ quan Thi hành án, giảm thiểu án tồn đọng.
